Jak zbudować społeczność wokół forum dyskusyjnego? Jak zachęcić czytelników by pisali?

Zbudowanie aktywnej i rozwijającej się społeczności wokół forum internetowego to dosyć delikatne zadanie. Dużo zależy od tego, na jakich ludzi trafisz i od ich chęci do merytorycznego wypowiadania się na forum.

Z biznesowego punktu widzenia lepiej gdy ludzie piszą mniej a konkretnie, niż gdy rozpisują się tak naprawdę o niczym. Z moich obserwacji wynika, że bardzo aktywne fora dyskusyjne trudno przekuć na korzyści dla ich twórców - chyba, że stawiamy po prostu na reklamy.

Jak to było z Merytorium.pl?

Ja już na samym początku istnienia Forum CNEBa, gdy było ono jeszcze darmowe, wprowadziłem hasło dostępowe. Hasło trzeba było wpisać wraz z loginem w okienku logowania zanim jeszcze mogliśmy zalogować się na własne konto. Hasło było wspólne dla wszystkich i było wysyłane w biuletynie CNEBa.

W tamtym czasie, żeby być na forum, trzeba było zapisać się na Darmowy Biuletyn CNEBa i regularnie go czytać, by to hasło mieć - hasło zmieniałem co tydzień i wysyłałem w biuletynie.

Takie proste ograniczenie sprawiło, że odsiałem osoby, które chciały powiedzieć coś mniej sensownego. Ludzie czuli, że skoro tyle kroków zrobili, są w jakiejś bardziej wartościowej społeczności, quasi zamkniętej społeczności, więc zaczęli dyskutować bardziej sensownie. Dzisiaj takie ograniczenie dodatkowo zlikwidowałoby problem botów automatycznie i masowo spamujących fora różnymi śmieciami i reklamami.


Po roku, gdy forum zawierało już bardzo dużo wartościowych dyskusji i dynamicznie się rozwijało, wprowadziłem opłaty. To był ryzykowny ruch - byłem jednym z pierwszych w Polsce, ale się opłacił. Na forum zaczęły udzielać się wartościowe osoby, które wcześniej tylko czytały.

Odpłatność forum jest naturalnie formą ograniczenia dostępu.


Od samego początku wprowadziłem też dosyć kontrowersyjny sposób moderowania forum. Wycinałem nieraz całe tematy albo większe ich części, jeśli forumowicze wpadli w pułapkę bezsensownej dyskusji. Działanie to nierzadko spotykało się z protestami forumowiczów, których posty wyciąłem. Protesty wysiały na forum kilka dni, po czym je również usuwałem.

Aby jednak nie robić wrażenia cenzury, utworzyłem kategorię "Rozmowy biznesmenów", gdzie z założenia jest miejsce na luźne rozmowy, w tym narzekania na Administratora.

Z perspektywy czasu nie żałuję tak mocnego moderowania. Kilka osób się zraziło do forum, ale były to głównie osoby gadające po próżnicy.

Przez pierwsze lata udzielałem się niemalże w każdej dyskusji dbając w ten sposób o to, by forum cały czas żyło. Potem - gdy miały miejsce w moim życiu osobistym ważne zmiany - znacząco zmniejszyłem częstotliwość wypowiadania się na forum. Ten ruch z jednej strony pokazał, że forum żyje już swoim życie. Jednak brak "zainteresowania" Administratora miał też negatywny wpływ na liczbę nowych dyskusji i ogólnie dynamikę forum.

Dzisiaj udzielam się w dyskusjach, które mnie interesują lub w których mam coś sensownego do powiedzenia. Zauważyłem też, że w miarę regularne wypowiadanie się na własnym forum poprawiło jego dynamikę i jakość dyskusji. Nie jest to najprawdopodobniej zasługa mojej osoby, ale samego faktu, że właściciel forum się nim interesuje.

Budowanie społeczności krok po kroku

1. Społeczność musi być w jakimś sensie zamknięta. Na przykład grono.net jest popularne, bo można zarejestrować się tam jedynie z polecenia innego użytkownika - mnie do grono zaprosił chyba Mateusz Chłodnicki ze Złotych Myśli dawno temu . W grono.net został wprowadzony dosyć radykalny system ograniczonego dostępu - historia pokazała, że skuteczny. |
    
   Tak działa ludzki umysł - jeśli coś jest niedostępne to automatycznie wyżej to cenimy.
    
2. Silne moderowanie. Innymi słowy usuwanie niewartościowych wypowiedzy w stylu, „tak”, „nie”, „to jest głupie” itd.
   
   Na początku spotkasz się ze sprzeciwem, ale długofalowy efekt jest nieoceniony pod względem merytoryczności wypowiedzi. Z biegiem czasu nie będziesz musiał prawie nic moderować, bo forumowicze sami przyjmą zasady i będą zwracali uwagę innym.
      
   
3. Dużo pisz. Trzeba na początku samemu generować dyskusje i się w nich udzielać.
    
   Funkcjonuje rada, by wywoływać kontrowersyjne tematy dyskusji. Moim zdaniem nie jest to dobre rozwiązanie. Rzeczywiście ludzie będą dyskutować, ale dyskusje często będą jałowe i bezsensowne. Dlatego uważam, że lepiej zaczynać merytoryczne dyskusje i cały czas się udzielać.
   
   Jak nie masz pomysłów, rób na forum przegląd prasy - opisuj ciekawe artykuły. To może być początek do wielu ciekawych dyskusji.
      
   
4. Nie mów wszystkiego w pierwszym poście. Ja taki błąd popełniałem. Miałem tendencję do pisania bardzo długich postów, które traktowały temat całościowo. Rezultat był taki, że często po moim poście następował koniec dyskusji. Ponieważ budujemy społeczność a nie serwis, nie jest to oczekiwany rezultat.
    
   Jeśli masz dużo do powiedzenia, na początek ujawnij część swojej wiedzy, tak by inni mieli też szansę się wypowiedzieć. Potem stopniowo dodawaj kolejne przemyślenia w kolejnych postach. Jeśli chcesz aby społeczność się rozwinęła, załóż, że nie wiesz wszystkiego najlepiej.
    
   
5. Ważne, by było widać ruch na forum. Ktoś wchodzi i widzi np. 15 dyskusji na kategorię. To za mało. Zniechęcająco. Lepiej mieć mniej kategorii bardziej popularnych. Każde dobre forum pozwala w późniejszym czasie dodać nowe kategorie i przenieść do nich część dyskusji ze starych kategorii.
    
6. Ściąganie fajnych, np. znanych osób na forum. Ja tej techniki nie stosowałem świadomie. Raz na jakiś czas na forum pojawiała się osoba znana albo ze znanego serwisu. Większość takich osób to fajni ludzie, którzy chętnie rozmawiają i wnoszą bardzo wiele do dyskusji. Jeśli więc możesz, zaproś ciekawe osoby na forum na początek do jednej, konkretnej dyskusji. Ew. poproś o dłuższą wypowiedź na poruszany w dyskusji problem i potem ją zacytuj.
    
   
7. Ważne są też spotkania na żywo. Warto spotkać się chociaż raz w roku w klubie, w sali szkoleniowej albo chociaż za pomocą radia internetowego. Ja trochę późno zacząłem takie spotkania - po 4 latach, ale okazało się, że mają one bardzo pozytywny wydźwięk. Część osób, która np. mnie nie lubiła, zmieniła o mnie zdanie. Naprawdę warto. Koszt organizacji takiej imprezy to maksymalnie kilka tysięcy złotych, albo nic, jeśli uczestnicy zrzucą się po kilkadziesiąt złotych.
   
   Zobacz też, jak zorganizować radio internetowe i spotkania na żywo.
    
   
8. Nagradzaj użytkowników, nawet za komentarze negatywne, ale konstruktywne. Mogą to być nagrody pieniężne albo można dogadać się z kimś, np. z firmą z Waszej branży, by w zamian za promocję, sponsorowanie Twojego serwisu, dawałaby coś, co byłoby wartościowe dla Twoich użytkowników. Ja tego jeszcze nie robiłem, ale pewnie w końcu spróbuję.
    
9. Przemyślane rangi. Niektóre fora dyskusyjne pozwalają Ci nadawać rangi użytkownikom. Osobiście uważam, że rangi nie powinny być wartościujące - powinny pokazywać tylko aktywność użytkownika. Wyobraź sobie np., że właściciel jednego z największego serwisu w Polsce zaczyna dyskutować na Merytorium.pl z rangą: Początkujący. Jest to nieco niepoważne. Na Merytorium.pl mamy więc m.in. Przechodniów, Przyjaciół rodziny, Członków rodziny i Dusze towarzystwa.

To wszystko.